• Envelop met stemkaart

De Amsterdamse verkiezingsprogramma’s

Woensdag 16 maart zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. In Amsterdam doen 26 partijen mee. De meeste partijen hebben een verkiezingsprogramma geschreven. En wat blijkt? Hét onderwerp van de verkiezingen is de wooncrisis, wat de partijen betreft.

Energietransitie: ja
Maar klimaatverandering en de noodzaak voor de energietransitie staan ook bij elke partij op het netvlies. Voor vrijwel elke partij geldt dat men de ernst van de situatie onder ogen ziet. Opvallende uitzondering is Forum voor Democratie. Deze partij ontkent de klimaatverandering en de noodzaak van de energietransitie.

26 partijen
Hieronder zijn alle 26 partijen te vinden, met hun standpunten over windenergie en windmolens in Amsterdam. (Als ze die hebben, en indien ze een website hebben met standpunten.) Als er een verkiezingsprogramma bestaat, vind je er ook een link. De verkiezingsprogramma’s zijn in zoverre met elkaar te vergelijken dat partijen laten weten wat zij van plan zijn in de komende vier jaar. In vorm en stijl verschillen ze echter nogal. Sommige partijen maken er mooi geschreven (lange) verhalen van, anderen beperken zich tot een lijst met de belangrijkste punten. De lengte van een bijdrage zegt dus niet alles over hoe belangrijk het onderwerp is voor een partij.

Consensus?
Wat denken de Amsterdamse partijen zoal? Er is totale consensus over de noodzaak woningen beter te isoleren. Men is het op details niet eens over hoe dat het snelst en het best kan gebeuren, maar daar komt men wel uit. Voor de coöperatieve beweging bestaat veel sympathie, er lijkt momentum voor de energiecoöperaties als gesprekspartner en uitvoerder. Sommige partijen roemen de kansen die de energietransitie biedt voor werkgelegenheid en export van technologie. Vrijwel elke partij is groot voorstander van veel meer zonnedaken en (lokale) warmtenetten in de stad. Geen enkele partij heeft een goed woord over voor biomassacentrales.

Wind
Op het dossier windenergie lopen de meningen uiteen: Het blijkt dat GroenLinks meest onomwonden voorstander is van de plaatsing van windmolens op Amsterdams grondgebied en geen gebieden wil afwijzen zonder voorgaand onderzoek. Andere partijen die windmolens op het grondgebied van Amsterdam niet a priori afwijzen, bouwen wisselende voorwaarden in. Gezondheidseffecten voor omwonenden bijvoorbeeld. Waar wel en waar niet. Nog weer andere partijen menen dat de windmolens beter op de Noordzee terecht kunnen komen; zij willen daar best middelen voor vrijmaken.

Curiosa
Er zijn in sommige programma’s voorstellen terecht gekomen die we in de Amsterdamse energiediscussie soms voorbij horen komen, maar die nog niet tot de mainstream behoren: een pleidooi voor windwokkels bijvoorbeeld, van de Democratisch Socialisten Amsterdam. Of de analyse dat windturbines grote hoeveelheden microvezels laten vallen door corrosie en daarom gevaarlijk zijn, in het programma van Belang voor Nederland.

Tenslotte: kernenergie. Sommige Amsterdamse partijen, zoals het CDA, JA21, FvD, de Partij voor de Ouderen en Belang van Nederland zien daar wel brood in. Andere partijen noemen het onderwerp niet eens.

Het verkiezingsprogramma van GroenLinks heet Verandering begint in de stad. Er staat een hoofdstuk in over vergroening en verduurzaming: Eerlijk vergroenen in een klimaatbestendige stad.  In het programma staan voorstellen om het klimaatbeleid van het huidige college door te trekken en daar een schepje bovenop te doen.
Specifiek over windmolens schrijft GroenLinks:

5. Windmolens zijn onmisbaar in de strijd tegen klimaatontwrichting, daar loopt de gemeente niet voor weg. Waar dat verantwoord kan, zet Amsterdam windmolens neer om minstens 50 megawatt extra windenergie op te wekken.

Vrijheid in verbinding heet het verkiezingsprogramma van D66. Al in de inleiding bespreekt de partij de klimaatcrisis: We zullen met de hele stad de oncomfortabele waarheid in de ogen moeten zien dat klimaatverandering een grote bedreiging is voor onze stad onder zeeniveau. En juist daarom moet Amsterdam voorop durven lopen om de klimaatcrisis het hoofd te bieden. 

De paragraaf De stad voor iedereen waar je morgen ook kunt blijven wonen gaat over de openbare ruimte, klimaat, duurzaamheid en groen. Specifiek over windmolens schrijft D66: We blijven zoeken naar geschikte plekken voor windmolens, maar worden pas geplaatst als de belangen van en de gezondheidsrisico’s voor omwonenden voldoende onderbouwd en inzichtelijk in de besluitvorming kunnen worden meegewogen. Vanzelfsprekend wegen gezondheidseffecten zwaar, maar moeten ook andere aspecten zoals natuur, landschap, woningwaarde en leefbaarheid meewegen en worden betrokken bij de te maken afweging per locatie. Pas daarna kunnen definitieve locaties worden bepaald. Bij voortschrijdend inzicht in risico’s en/of innovaties zijn wij flexibel en acteren wij daarop. De doelstelling voor het opwekken van duurzame energie blijft onveranderd;
en:
Amsterdam kijkt naar compensatieregelingen elders in het land voor direct omwonenden van windmolens en past deze waar mogelijk toe als windmolens binnen de gemeentegrenzen worden geplaatst.

Hiernaast heeft D66 ook een Klimaatagenda gepubliceerd, met een hoofdstuk over duurzame energieopwekking.

Onze vrije stad, heet het verkiezingsprogramma van de VVD. Het bevat een hoofdstuk over klimaat en energie. In de inleiding staat: Maatregelen die we nemen moeten dan ook gebaseerd zijn op een goede businesscase of gedegen belangenafweging. Amsterdam moet in Nederland een stevige bijdrage leveren aan het Klimaatakkoord. Dat doet de VVD door met werkbare voorstellen te komen gericht op de opwek van groene stroom, isolatie en het stimuleren van innovatieve technieken, in plaats van tijd te besteden aan de aanleg van windmolens die er toch nooit komen.

En in de bulletpoints met concrete voorstellen: De VVD wil geen windmolens dicht op woonwijken of in het groen (in de haven kan het wel), maar oplossingen die wel werken voor mensen en een duurzame toekomst.

Het verkiezingsprogramma van de PvdA heet Strijden voor de ziel van de stad. Het bevat een hoofdstuk over duurzaamheid en groen: Een groene stad met rode idealen. Hierin ontvouwt de partij dat je ‘groen rood moet doen’, de kosten en baten moeten rechtvaardig worden verdeeld. Veel aandacht voor zeggenschap en eigenaarschap van energieopwek.

Specifiek over windmolens schrijft de PvdA: Windmolens zijn belangrijk voor onze ambitie in duurzame energieproductie  We moeten zo veel mogelijk duurzame energie opwekken. Windmolens zijn complementair aan zonnepanelen, omdat het vaak waait als de zon niet schijnt. In lijn met de recente uitspraak van de Raad van State en met de in de gemeenteraad vastgestelde extra reflectiefase wordt, per locatie een zorgvuldige belangenafweging gemaakt en scherp gekeken naar onder andere de geluidsnormen. Daarbij houden we de effecten op gezondheid, welzijn en milieu in gedachten. Wanneer er molens geplaatst worden, moeten bewoners de mogelijkheid krijgen om mee te delen in de opbrengsten.

Amsterdam linksaf, heet het SP-verkiezingsprogramma. Het hoofdstuk over energie heet Energie van en met de mensen.
De SP zet in op de mogelijkheden om duurzaamheidsmaatregelen te verbinden aan meer werkgelegenheid.

Specifiek over windmolens schrijft de SP: In de strijd tegen klimaatverandering zijn windmolens hard nodig. Het Westelijk Havengebied is als industriegebied prima geschikt om (nieuwe) windmolens te plaatsen. In natuurgebieden
worden geen windmolens geplaatst. Bij de beslissing over plaatsing doen we geen enkele
concessie op volksgezondheid. Windmolens worden niet geplaatst in de buurt van woningen.
We hanteren daarbij ruime veiligheidsmarges. De gevolgen van geluidsoverlast en
slagschaduw voor mensen moet veel beter in kaart zijn gebracht. 

Het verkiezingsprogramma van de PvdD heet Verbeter de wereld, begin in Amsterdam.  In de inleiding staan tien speerpunten. Over energie schrijft de PvdD hier: 3. Amsterdam zet vol in op woningisolatie en zonne-energie. Zonder biomassacentrales en zonder windturbines in het groen of bij woningen.

Verderop in het programma, in het hoofdstuk over duurzaamheid en groen: Amsterdam stimuleert windenergie op locaties waar mensen, dieren en natuur geen of weinig hinder van ondervinden, bijvoorbeeld langs snelwegen en op industrieterreinen. Er komen geen windturbines in natuurgebieden en in gebieden met kwetsbare vogel- of vleermuispopulaties. Dit betekent geen windmolens in onder andere de Amsterdamse volkstuinparken, de Brettenzone, de Noorder IJplas, het  Markermeer en bij IJburg. Uit nader onderzoek moet duidelijk worden of windenergie wenselijk is in het Westelijk Havengebied. Windturbines worden aangelegd met alle mogelijke en voor de locatie relevante maatregelen om slachtoffers onder vogels en vleermuizen zoveel mogelijk te voorkomen, zoals een stilstandvoorziening en een zwarte wiek. Windturbines en zonnepanelen zijn zo duurzaam mogelijk geproduceerd, met zo veel als mogelijk gerecyclede materialen en van duurzame (lokale) leveranciers.

Denk heeft een uitgebreid verkiezingsprogramma: Denk Amsterdam voor Iedereen. Hoofdstuk 13 heet Duurzaamheid voor iedereen. In de inleiding schrijft Denk dat bewoners vaak worden vergeten in de transitie, en meer moeten worden meegenomen in de plannen. Denk schetst wat er anders gebeurt: dan ontstaat er ruimte voor de klimaatontkenners om desinformatie en verdeeldheid te zaaien. Het is dus zeer belangrijk dat er voldoende draagvlak wordt gecreëerd. In de uitgewerkte beleidsvoorstellen komt de partij terug op het creëren van dat draagvlak en geeft men o.a. aandacht voor energiearmoede.

Specifiek over windmolens is vooral gezondheid belangrijk voor Denk: We trappen ook op de rem als blijkt dat bepaalde maatregelen de gezondheid van bewoners indirect kunnen schaden zoals het geval kan zijn bij te dicht geplaatste windturbines (en beslist niet minder dan 600 meter vanwege de gevolgen voor de gezondheid).

In het naamloze verkiezingsprogramma van FvD blijkt hoe zeer deze partij buiten de consensus valt van wat er in een lokaal verkiezingsprogramma zoal staat. In de paragraaf over woningbouw schrijft FvD dat er op de plekken die nu zijn aangewezen voor windturbines en zonneweiden woningbouw moet worden gepleegd. De partij is tegen zonnepanelen, maar wel voor isolatie van woningen. Ook voorstander van kernenergie, maar tegen de plannen om van-het-gas-af te gaan.

Specifiek over windenergie: Wij willen: ● Stoppen met het “klimaatbeleid”; geen beperkingen op basis van CO2- of stikstof-reductiedoelen; al helemaal geen ‘ambitieuzer’ beleid; ● Geen natuurverwoestende windturbines, zonnevelden of biomassacentrales.

Een nieuw sociaal contract voor Amsterdam heet het verkiezingsprogramma van het CDA. Het CDA heeft van de erfpacht een onderscheidend programmapunt gemaakt. Het verkiezingsprogramma is opgedeeld in thema’s en domeinen. In het – uitgebreide – domein Klimaat en energie schrijft de partij dat het taboe op kernenergie moet worden doorbroken.

Specifiek over windenergie in Amsterdam:

Wij vinden Amsterdam als dichtbevolkte historische stad ongeschikt om grote windparken aan te leggen. Windturbines tasten de schoonheid van het landschap aan, verstoren de natuur, en zorgen voor overlast en het risico op gezondheidsschade. Bovendien is het niet nodig, want de oorspronkelijke ambitie voor wind op land is al gehaald. De ambitie voor windenergie moet zich richten op parken op zee – en niet midden in Amsterdam. Op zee is veel meer ruimte, het waait er harder, en er wonen geen mensen.

Het verkiezingsprogramma van de PvdO is nog niet gepubliceerd. Op de homepage van de website staan de actiepunten van de partij. Onder de kop WINDTURBINES WEG zijn vier bulletpoints te vinden:

  • Besluit TERUGDRAAIEN
  • VERZET aanvoeren
  • Geef Amsterdammers ZONNEPANELEN
  • Maak KERNENERGIE bespreekbaar

Samen recht doen heet het programma van de ChristenUnie. Er staat een paragraaf in over energie. Een van de tien prioriteiten van de partij gaat over energie: 4. Duurzame initiatieven krijgen ruimte. Amsterdam wordt een groene stad met volle inzet op de energietransitie. We houden met elkaar de stad schoon. We focussen op goede isolatie en de bestrijding van energiearmoede. In 2030 moeten er tenminste 55% minder broeikasgassen uitgestoten worden dan in 1990.

De energieparagraaf van de ChristenUnie is een complete tour d’horizon van aan energiebeleid gerelateerde onderwerpen. Bestrijding van energiearmoede, isolatie van woningen, aandacht voor zon, geothermie en wind. Een convenant met het bedrijfsleven om energie te besparen. Een gemeentelijk fonds voor minima om isolatiewerkzaamheden van te kunnen betalen. En focus op coöperaties: lokale energie-coöperaties en buurten worden gestimuleerd in het ontwikkelen van een buurtnet aangesloten op duurzame warmtebronnen en worden door de gemeente geholpen om dit te laten aansluiten op (de gemeentelijke ambities in de Transitievisie Warmte). Zowel grootschalig ‘zon op dak’ als kleinschalig.

Specifiek over wind: De ChristenUnie is beperkt voorstander van windenergie. In Amsterdam is beperkte ruimte voor windenergie. Plaatsing van windturbines in beschermde natuur aan de randen van de stad en dichtbij woonwijken en volkstuincomplexen is ongewenst. Windmolens plaatsen gebeurt met 50% lokaal eigendom zodat de Amsterdammers hier zelf profijt van hebben, ook inwoners met een kleine portemonnee.

Amsterdam is altijd al van ons, heet het Bij1-programma. Er staat een hoofdstuk over klimaat in, getiteld Klimaatrechtvaardigheid, nu! Bij1 wil dat de stad niet pas in 2050, maar al in 2025 klimaatneutraal wordt.

Specifiek over windenergie: Om in 2025 klimaatneutraal te zijn vermindert Amsterdam het huidige energiegebruik in combinatie met meer gebruik van zonne-energie en windenergie. Hierbij houden wij extra goed rekening met mogelijke gezondheidsgevolgen en belasting door windmolens voor mens, dier en natuur. Dit geldt zeker als het gaat om de mogelijk schadelijke gezondheidsgevolgen voor mensen met lagere inkomens.

JA21 heeft niet echt een verkiezingsprogramma in een document, maar wel pagina’s op haar website.

De tekst van de pagina Klimaat & Energie begint als volgt: Amsterdam is een stad en geen windturbinepark. Daarom wil JA21 een algeheel bouwverbod voor windturbines. Geen windturbines naast woningen. Geen windturbines in het groen. En ook geen windturbines in de Haven waar zij toekomstige stadsuitbreiding in de weg zitten. Nergens in onze stad willen wij die onrendabele overlastgevende dingen zien.

Hart voor vrijheid heeft zich ontwikkeld uit de corona-protestbeweging. De Amsterdamse afdeling heeft een dienovereenkomstig verkiezingsprogramma opgesteld. Het hoofdstuk over energie heet Natuur, energie en duurzaamheid.

Specifiek over windmolens:

  1. Geen windmolenparken dicht bij Amsterdam en andere stedelijke gebieden. De geluidshinder van windmolens is zeer schadelijk voor de gezondheid en het woongenot. Bovendien zijn windmolens in stedelijke gebieden minder efficiënt omdat de windkracht in een stad vaak minder is.
  2. 9. Esthetica weegt mee bij verduurzaming Nederland is een land van prachtige historische windmolens. Waar is die traditie? Waarom zijn de moderne windmolens zo lelijk en eenvormig? Tijd voor nieuwe ontwerpen en alternatieven. Waar zetten we die dingen dan neer en waar niet? Externe effecten op landschap en de ruimte zijn belangrijk en wegen zwaar in de besluitvorming.

De Groenen Basis Piraten is de gezamenlijke lijst van drie politieke partijen: de Groenen, de Piratenpartij en de Partij voor het Basisinkomen. Speerpunten van deze partijen komen uitgebreid ter sprake in het gezamenlijke verkiezingsprogramma.

De partijen hebben een lange lijst beleidsvoornemens opgesteld over energie en groen.

Over windenergie:

  • Windmolens worden nooit te dicht bij woningen geplaatst. De afstand tot een woning is minimaal 10x de lengte van de windmolen (dus een windmolen van 100m komt minimaal op 1km afstand van een woning te staan. Omwonenden van windmolens mogen meedelen in de opbrengst.

Volt Amsterdam heeft zowel een kort programma op hoofdpunten als een uitgebreider verkiezingsprogramma online staan. Over energie schrijft Volt: We willen de daken van Amsterdam optimaal benutten voor het opwekken van zonne-energie en windenergie genereren in industriële gebieden – niet in de buurt van woonwijken.

In het uitgebreidere verkiezingsprogramma staat over windenergie te lezen: Wind en zon vullen elkaar aan in de duurzame energiemix van de toekomst. Volt steunt het plaatsen van windmolens op zee en in de industriële gebieden van de stad. Daar- buiten wil Volt geen windmolens realiseren in de andere zoekgebieden in de buurt van woonwijken. De voordelen van de extra energieopwek wegen daar niet op tegen de nadelen voor bewoners en de natuur. In plaats daarvan verhoogt Volt de ambities voor zonne-energie op daken.

16 GO
GO is een afsplitsing van Forum voor Democratie. De partij heeft een verkiezingsprogramma op hoofdlijnen. Specifiek over windenergie schrijft GO:

  • Geen windmolens in Amsterdam. Windmolens hoogstens op zee, niet op het land

17 De Republikeinse Politieke Partij
Over deze partij is geen recente informatie te vinden.

18 St3m

St3m is afkomstig uit de lokale partij Méérbelangen uit Oost.

St3ms verkiezingsprogramma heet De stem van de stad. In hoofdstuk 3  staat een paragraaf over zon en wind.

De stad Amsterdam is vooral een grootgebruiker van energie. Energieneutraal worden is een mooi streven, maar moet niet het uiteindelijke doel zijn, want de stad verbouwt immers ook niet haar eigen voedsel. Maar natuurlijk zijn ook binnen de gemeentegrenzen veel mogelijkheden om energie op te wekken. Zoals overal moet de vorm van de opwek passen bij de situatie; vanwege de vele daken, zijn de mogelijkheden voor zonne-energie in de stad erg groot.
Voor windenergie ligt dat anders. Voor windturbines in Amsterdam is er geen businesscase. Omdat ze vaak stil gezet moeten worden, omdat het minder waait, en vanwege door de hoogtebeperking van Schiphol. Er is bovendien geen draagvlak voor de maatschappelijke consequenties ervan.”

In de beleidsvoorstellen volgt een nadere uitwerking: ST3M wil geen windturbines in de huidige zoekgebieden, buiten de haven. Bij bepalen van een nieuwe afstandsnorm gaan we uit van het voorzorgsprincipe: als er twijfel is over gezondheidsrisico’s voor omwonenden of schade aan natuur en landschap, dan doen we het niet. Windturbines op zee worden steeds groter en zonder subsidie gebouwd. Wij bepleiten het oprichten van een landelijke windcoöperatie voor gemeenten en burgers. Deze coöperatie gaat windparken op zee realiseren die in publieke handen blijven.

19 50 Plus

50Plus heeft een programma met enkele agendapunten specifiek voor ouderen, maar geen opmerkingen over klimaat en energie.

20 SGP

Over de standpunten van de Amsterdamse SGP is niets te vinden .

21 Blanco K.K. Chan

Over deze kandidaat is niets te vinden.

22 De Feestpartij

De Feestpartij heeft wel een landelijke site, maar geen plaatselijke site over de lijst, of over het programma voor de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen.

23 Belang van Nederland

BVNL is een afsplitsing van Forum voor Democratie. Er is een Amsterdams partijprogramma opgesteld. Over klimaat en energie schrijft BVNL:

Wij steunen het initiatief ‘Weg met windmolens’, omdat ecologische voetafdruk en de microvezels die vrijkomen door corrosie tijdens het gebruik en het energie opwekken zwaarder wegen dan de schone opwekking van energie; kritisch herzien van de ambitie: 2050 aardgasvrij- aardgas is voor de middellange termijn een goede energiebron, wij willen Amsterdammers niet nu dwingen tot overstappen.

24 Democratisch Socialisten Amsterdam

Deze afsplitsing van de SP heeft een verkiezingsprogramma: De stad is van ons.  De partij legt een duidelijke relatie tussen de noodzaak van de energietransitie en de bestrijding van armoede. Windmolens moeten terecht kunnen op industrieterreinen, maar elders in Amsterdam niet. De partij wil het gebruik van energiewokkels in woonwijken onderzoeken.

26 LEF – Voor de nieuwe generatie

LEF richt zich vooral op jongeren. De partij heeft een partijprogramma.

Over klimaat is te lezen: Olie, gas, kolen en biomassa moeten er voor 2030 uit. Niet alleen vanwege de luchtvervuiling, corrupte buitenlandse regimes en klimaatverandering. Vooral omdat we onder zeeniveau liggen en wij over 30 jaar nog droge voeten willen hebben. Bovendien wordt het leven op de lange termijn goedkoper via aardwarmte, zon en waterkracht. The future is now.