De windmolen op het stembiljet: verkiezingen in Noord-Holland voor de provincie
Op woensdag 15 maart zijn er weer verkiezingen: voor de provinciale staten en voor de waterschappen. Vorig jaar onderzocht Amsterdam Wind de verkiezingsprogramma’s van de partijen die in Amsterdam meededen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Dit keer bekeken we de programma’s van de deelnemers aan de verkiezingen voor de Staten in Noord-Holland. De provincie heeft inmiddels officieel bekend gemaakt welke partijen verkiesbaar zijn. Er doen dit keer 23 partijen mee.
Er zaten de afgelopen vier jaar in Haarlem 15 fracties in de staten. Men begon met 12 fracties en gaande de rit splitsten drie fracties zich af. Een partij, de Boer Burger Beweging BBB, bestond in 2019 nog niet. Deze doet volgende maand wel mee in Noord-Holland, met een lijst en een verkiezingsprogramma. Hieronder volgen citaten uit de programma’s specifiek over windenergie, en enkele opvallende uitspraken. De verkiezingsprogramma’s zijn niet goed met elkaar te vergelijken, omdat er geen vaste vorm bestaat. Het ene programma is heel kort en behandelt alleen enkele hoofdpunten van beleid, zoals het programma van de PVV of FVD. Het andere is super uitgebreid. Het inhoudelijk meest uitgebreide verkiezingsprogramma is afkomstig van BBB, gevolgd door de teksten van GroenLinks en van de ChristenUnie.
Tata Steel, Schiphol en veenweidegebieden
In grote lijnen valt het volgende op. Elke partij besteedt aandacht aan de grote provinciale onderwerpen. Hoe moet het verder met Tata Steel en Schiphol, hoeveel woningen moeten er in de provincie bijkomen, wat moet er gebeuren met de bodemdaling en de stikstofregelingen en op welke vormen van energiewinning moet de provincie inzetten? De provincie gaat ook nog over andere zaken, zoals cultuurbeleid en mobiliteit, maar wij beperken ons hier tot de energieparagrafen en meer specifiek tot windenergie.
Het goede nieuws is dat er echt iets te kiezen valt. Hoe moet de energietransitie in Noord-Holland gestalte krijgen, met welke technologische oplossing? De partijen aan de rechterkant van het politieke spectrum zijn allemaal voorstander van kernenergie en sommige bouwen graag een kerncentrale in Noord-Holland. Er is echter een verschil in uitgangspunten. PVV, FVD en BVNL schrijven niet te geloven dat er een klimaatcrisis bestaat en geloven ook niet in de noodzaak om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen. Alle andere partijen zien die noodzaak wel en maken daar in meer of mindere mate een speerpunt van hun beleid van. Sommige lossen het probleem graag op met grotere of kleinere kern- en thoriumcentrales, zoals het CDA, de VVD, Volt, JA21 en BBB.
Zon op dak, wind op zee
Vrijwel alle partijen zien ook de noodzaak van energiebesparing door woningen beter te isoleren en willen daar meer geld voor uittrekken. Sommige partijen willen experimenten steunen met andere energieoplossingen als aquathermie, getijdenenergie en warmtewinning uit het riool. Vrijwel iedereen is voor zon op daken en wind op zee.
De onderlinge verschillen spitsen zich toe op de vraag of de provincie grote zonneweides mag toestaan. En op de komst van meer windmolens – en zo ja, waar dan, eventueel? Er zijn partijen met een duidelijk “ja”, zoals D66 en GroenLinks, die in hun verkiezingsprogramma’s ook ieder een foto van windturbines hebben opgenomen. Partijen met “Ja, mits”. En partijen met een “vooruit dan maar, onder strenge voorwaarden en op de meeste plaatsen niet”. De VVD schrijft dat zij zich nu al schaart achter de landelijke normen die de overheid voor windenergie moet gaan vaststellen.
Andere partijen zijn wat betreft wind in een spagaat terecht gekomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren. Enerzijds onderschrijven ze de noodzaak voor de energietransitie en de snelheid waarmee deze gestalte moet krijgen, anderzijds willen ze hun kiezers ook voorhouden dat windmolens hier geen onderdeel van hoeven te zijn. Sommige partijen pleiten voor molens op plekken waar hun kiezers er geen last van hebben: ver uit de kust in de Noordzee en op industrieterreinen, of naast verkeersknooppunten. Hun worsteling is op sommige plekken ook in de tekst terecht gekomen. Ze schrijven in verschillende paragrafen steeds iets anders over hoe zij windenergie zullen tegenhouden, maar toch ook weer niet.
Een eigen provinciaal energiebedrijf
Een lichtpuntje: veel partijen zien een rol voor de lokale energiecoöperaties in de energievoorziening en willen dat de provincie deze ook actief gaat ondersteunen. En er heerst vrijwel consensus over de noodzaak het elektriciteitsnet te verzwaren. Meest verstrekkend is het idee dat zowel bij de PvdA als bij de SP in het programma terecht gekomen is: een eigen provinciaal energiebedrijf voor duurzame energie. GroenLinks is voorstander van een provinciaal warmtebedrijf.
Curiosa
Een aantal partijen heeft opvallende zaken opgenomen. JA21 en FVD spreken beide van ‘wiebelstroom’, de weersafhankelijke fluctuerende output van zonnepanelen en windturbines. Verder wil BVNL de Metropoolregio Amsterdam afschaffen. De CU heeft in haar verkiezingsprogramma staan dat er bij de windmolens aan de dijk bij Marken nog plek is voor een windmolen. Wat BBB betreft mogen windmolens in de provincie slechts een maximum ashoogte van 17 meter hebben. (Dat zijn die kleintjes die op het erf van menige boerderij staan.)
GroenLinks, nu 9 zetels, ‘Verder voor verandering’
Hoofdstuk 1 heet Klimaatrechtvaardig en circulair. En die opent met de eerste paragraaf: Klimaat en energie. Over wind staat er in de inleiding:
“De afgelopen periode is de energietransitie in Noord-Holland goed op gang gekomen. Te strenge regels voor plaatsing van windmolens zijn geschrapt. Daar zijn we trots op. Nu is het zaak om de vaart in de energietransitie te houden. Er is veel steun, maar er leven ook veel zorgen onder inwoners. GroenLinks wil samen tot goede plannen komen om de energieopwekking in onze provincie te organiseren. Het is belangrijk dat inwoners meedenken en meeprofiteren van de transitie.
Als provincie pakken we een grotere rol bij de organisatie en planning, omdat dit voor gemeenten in de praktijk vaak lastig is. Wind en zon blijven de belangrijkste bronnen voor het opwekken van duurzame energie.”
GroenLinks formuleert als concreet beleidsdoel:
“I.-5. We voeren de afspraken die we hebben gemaakt in de Regionale Energie Strategieën (RES) uit. We denken vanuit mogelijkheden en ondersteunen gemeenten bij het realiseren van wind- en zonprojecten in hun zoekgebieden. Waar nodig en mogelijk voegen we extra zoekgebieden toe.
I.-12. De energietransitie kan alleen slagen als die op een eerlijke manier plaatsvindt. De provincie zorgt ervoor dat de streefnorm uit het Klimaatakkoord wordt gerealiseerd. We realiseren bij alle nieuwe projecten minstens 50 procent lokaal eigendom bij de
opwekking van hernieuwbare elektriciteit.
I.-13. Energiecoöperaties worden het uitgangspunt van duurzame energie in Noord-Holland. We ondersteunen hen met raad en daaden zorgen voor meer capaciteit bij het Servicepunt Duurzame Energie om hen te ondersteunen.
I.-14. Energiecoöperaties kunnen het niet alleen. Om te voorkomen dat vooral grote bedrijven aan de energietransitie verdienen, ondersteunen we burgerinitiatieven door startkapitaal beschikbaar te stellen. Voor dit doel richten we een nieuw fonds op.
I.-16. Bij projecten rondom duurzame energie wordt een Omgevingsfonds verplicht. Vanuit dat fonds worden buurtvoorzieningen betaald. Bijvoorbeeld voor het opknappen van een buurthuis of het behoud van een bibliotheek.
I.-17. Lokale ondernemers worden gestimuleerd mee te doen aan projecten voor duurzame energieopwekking. Dit doen we door het uitschrijven van maatschappelijke tenders, waarbij organisaties initiatieven in kunnen dienen. Al in een vroeg stadium wordt aan omwonenden, energiecoöperaties, ondernemers en bedrijven gevraagd welke ruimtelijke en maatschappelijke voorwaarden zij belangrijk vinden voor deze tender.
I.-18. Iedereen krijgt de mogelijkheid om mee te denken en te praten over de energietransitie. We ondersteunen gemeenten actief bij het stimuleren van participatie bij nieuwe projecten rondom duurzame energie. Diversiteit en inclusiviteit zijn belangrijke
voorwaarden voor evenredige participatie.
I.-19. We organiseren een Noord-Hollands burgerberaad om ons klimaatbeleid uit te breiden. Dat burgerberaad krijgt een duidelijk mandaat en goede faciliteiten om tot een goede beraadslaging te komen. We vragen inwoners na te denken over creatieve, inclusieve en radicale oplossingen om klimaatverandering te stoppen.
I.-27. De provincie stimuleert zon- en windprojecten. We houden oog voor innovatie. Daarom ondersteunen we ook ontwikkelingen op het gebied van aquathermie, blauwe energie, infrarode warmtepanelen en ook (groene) geluidsschermen bij de snelwegen
(middenberm en ernaast) met zonnepanelen en dergelijke.”
VVD, nu 7 zetels, ‘Met realisme en optimisme vooruit!’
Het programma van de VVD bevindt zich met 37 pagina’s wat lengte betreft in de middenmoot.
Hoofdstuk 4 heet Energie, klimaat en milieu in Noord-Holland.
De paragraaf Wind op land luidt: Wind op land
“Wind op land kan in bepaalde gekaderde vormen een rol spelen in de energiemix. De VVD denkt
hierbij aan windturbines in industriegebieden en de recent ontwikkelde verticale windturbines om
elektrische auto’s op te laden. Er is echter ook verzet. Gezien de in de maatschappij geuite zorgen
over windturbines op land, wil de VVD een evaluatie van wind op land in Noord-Holland die de
balans opmaakt en de geuite zorgen adresseert. We sluiten aan op de landelijke afstandsnormen
voor windturbines tot woningen die nu worden ontwikkeld.”
De VVD is voorstander van wind op zee en van kernenergie, van zon op daken en onder voorwaarden ook van grootschalige zon op land.
D66, nu 6 zetels, ‘Kiezen met lef’
Het verkiezingsprogramma heeft ondertitel: Ruimte voor een volgende generatie.
Het eerste hoofdstuk heet Klimaatbeleid en energietransitie. Het begint met een lijstje van uitgangspunten. Het eerste bulletpoint luidt: “We hebben alle duurzaam opgewekte energie nodig en kiezen daarom voor een brede mix van onder andere zon, aqua- en geothermie, wind op zee én wind op land.’’
De eerste paragraaf van het hoofdstuk Klimaatbeleid heet Windenergie. Er is te lezen: “Voor de kust van Noord-Holland is veel ruimte voor wind op zee. Er wordt in Noord-Holland bovendien goede voortgang gemaakt met het winnen van schone energie door middel van wind op land. Windmolens blijven noodzakelijk om de klimaatdoelen te halen. D66 ziet de zoekgebieden die voortkomen uit het Regionale Energie Strategie (RES) proces als leidend voor de plekken waar duurzame energie opgewekt kan worden.
D66 staat positief tegenover lokaal bezit van windmolens en gaat in gesprek met gemeenten om het doel van 50% lokaal eigendom van windmolens te halen. Verder wil D66 omwonenden daar zo vroeg mogelijk bij betrekken, met inspraak. Bij plaatsing van windmolens wordt onder andere rekening gehouden met landschappelijke en ecologische waarden. D66 is zeer terughoudend met windmolens in natuurgebieden en UNESCO werelderfgoed. Weidevogelleefgebieden kunnen eventueel wel verplaatst worden, mits er een ecologische en landschappelijke onderbouwing is.
Verder zijn er steeds meer innovaties, bijvoorbeeld met kleine, maar effectieve windmolens, zoals onlangs nog geplaatst op het dak van het provinciekantoor aan het Houtplein in Haarlem. De Provincie stimuleert de aanschaf van dergelijke nieuwe technieken voor energieopwekking bij maatschappelijke locaties zoals sportclubs en dorpshuizen.’’
’n Extra punt van D66: energiecoöperaties vervullen een belangrijke taak in het mogelijk maken van de energietransitie. D66 wil extra steun voor deze vrijwilligersorganisaties.
PvdA, nu 6 zetels, ‘Samen werken aan een zekere toekomst’
Het PvdA-programma heeft als rode draad ‘zeker zijn’. In hoofdstuk 5, Zeker zijn van goede oplossingen van het klimaatprobleem, staat te lezen: “De provincie moet haar verantwoordelijkheid nemen door de nationaal afgesproken klimaatdoelen te halen. Dat betekent o.a. dat de provincie het isoleren van woningen voortvarend aanpakt, en dat er wordt geïnvesteerd in de opwekking van ‘schone’ energie en in mogelijkheden om energie op te slaan.”
Meer specifiek over windenergie schrijft de PvdA: “We blijven investeren in maatregelen voor een beter milieu. Denk hierbij aan duurzame oplossingen als het plaatsen van windmolens en het aanleggen van zonneparken.”
Opvallend bij de PvdA: de focus op de noodzaak de energietransitie bereikbaar moet zijn voor iedereen, ook voor die inwoners van Noord-Holland die hier nu niet aan mee kunnen doen. Je huis isoleren en zonnepanelen aanleggen moet voor iedereen mogelijk zijn. “Je kunt niet groen zijn als je rood staat.”
Ook wil de PvdA een provinciaal energiebedrijf oprichten, een voornemen dat ook in het SP-programma te lezen is. “Dat er een provinciaal groen energiebedrijf (PGEB) komt dat er voor zorgt dat er binnen de provincie een maximale oogst van zonne- en windenergie wordt gerealiseerd door in samenspraak met gemeenten en lokale initiatiefnemers op, en aan, gebouwen en waar elders mogelijk een maximaal aantal zonnepanelen wordt geïnstalleerd. Het PGEB levert de geoogste energie aan de gebruikers van de gebouwen en aan omwonenden tegen kostprijs.”
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
JA21, nu 6 zetels, ‘Het moet écht anders’
De huidige fractie van JA21 ontstond na een afsplitsing binnen de fractie van FvD. Die telde 9 zetels. JA21 nam er 6 mee. Al eerder had de fractie Baljeu zich afgesplitst, na de breuk tussen Thierry Baudet en Henk Otten.
Er is ook in Noord-Holland een groot potentieel aanwezig aan kiezers rechts van de VVD. In 2019 stemden deze kiezers op FvD en de PVV. Het is de vraag hoe de kaarten deze verkiezingen worden geschud, maar dat JA21 in de Staten terugkeert lijkt wel zeker.
De partij plaatst zich met zijn verkiezingsprogramma niet in de hoek van de partijen die ontkennen dat de energietransitie moet plaatsvinden, maar men kiest ervoor vooralsnog niet van het gas af te gaan. JA21 is een van de partijen die de link legt tussen de provinciale politiek en migratie. Het korte programma bevat een openingsbrief van landelijke partijleiders Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, die als kernalinea heeft: “Steeds meer asielopvang als gevolg van de ongeremde asielinstroom. Een horizon die steeds meer ontsierd raakt door windturbines. De middenklasse die dreigt om te vallen door jarenlange lastenverzwaringen. Jongeren die door de woningnood tot hun dertigste thuis wonen of hun vertrouwde dorp of stad achter zich moeten laten. De agrarische sector die in haar voortbestaan wordt bedreigd door absurde stikstofregels.”
In het hoofdstuk Klimaat en Energie staat te lezen: “JA21 wil een betrouwbaar en solide energienetwerk. Dat lukt niet met de wiebelstroom van windturbines en grootschalige zonnevlaktes. Daarom is het onvermijdelijk om voorlopig gebruik te blijven maken
van fossiele brandstoffen. Kernenergie als schone en veilige bron van energie is zeer welkom.
Het elektriciteitsnetwerk in grote delen van Noord-Holland zit vol. Nieuwe bedrijven, scholen, supermarkten en woonwijken kunnen de komende jaren niet aangesloten worden. Om dit op te lossen is een drastische en snelle verzwaring van het NoordHollandse elektriciteitsnetwerk nodig. JA21 pleit ervoor om in samenwerking met de netbeheerder zo snel mogelijk het net te verzwaren. Hiervoor zijn snelle vergunningsprocedures noodzakelijk. Wat JA21 betreft is het cruciaal dat we onder ogen zien dat het net de
huidige snelheid van elektrificatie en de toelevering van wiebelstroom niet aan kan. We plaatsen geen nieuwe
windturbines en enorme zonnevlaktes. JA21 wil zich inzetten voor stabiele en betrouwbare energie. In Noord-Holland zien we ruimte voor een kerncentrale. Via een referendum bepalen we in overleg met de inwoners de locatie.
- Een nieuwe kerncentrale in Noord-Holland. De locatie bepalen we in overleg met de inwoners
- In samenwerking met de industrie de inpasbaarheid onderzoeken van SMR’s (Small Modular Reactors) voor een florerende economie
- Geen nieuwe windturbines en zonnevlaktes
- Versnelde uitbreiding van de capaciteit van ons energienetwerk door snelle vergunningverlening
- Niet gedwongen van het gas af
- Geen grootschalige datacenters
- Inzetten op het vergroten van kennis over kernenergie door een verdere versteviging van het PALLAS project
- Geen drijvende pontons met zonnepanelen en windturbines in het IJsselmeer
- Bij grote transformatorstations rekening houden met de effecten van de bromtoon op de leefbaarheid in de omgeving
- Geen biomassacentrales.”
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
CDA, nu 4 zetels, ‘Minder ik, meer wij’
Het uitgebreide verkiezingsprogramma van het CDA telt naast zeven hoofdstukken ook nog speerpunten voor de negen afzonderlijke regio’s in de provincie. Het wordt vooraf gegaan door een inleidend hoofdstuk, getiteld Onze visie.
Hierin staat: “→ We hebben met voorsprong het meest ambitieuze en realistische plan voor energie en klimaat: we bouwen nieuwe, innovatieve energiecentrales en zetten vol in op alle vormen van besparing en verduurzaming. Het kan! Lees hoe in hoofdstuk 3.”
Hoofdstuk 3 van het programma heet: Klimaat en duurzaamheid: de energietransitie en de paragraaf over Windenergie heet Verstandig omgaan met wind- en zonne-energie.
“Door een te eenzijdige inzet op alleen wind en zon als nieuwe energiebronnen, is nu helaas een achterstand ontstaan in de ontwikkeling van een nieuw fossielvrij energiesysteem. De plaatsing van windturbines kan in Noord-Holland maar op weinig plekken zonder dat dit tot overlast leidt. In de afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de plaatsing van megawindturbines en zonneweides. Dit heeft niet alleen bij inwoners tot veel onrust geleid, maar ook tot hoge kosten aan consultants en onderzoeksbureaus die uiteindelijk vooral veel papier hebben opgeleverd. Het CDA heeft bij de behandeling van de plannen voor windturbines en zonneweides een checklist voorgesteld van harde criteria waar projecten voor wind en zon aan moeten voldoen. Als minimumgrens hanteren we een afstand van 600 meter tussen windturbines en woningen. Daarnaast willen we niet dat gemeenten op de gemeentegrens windturbines plaatsen zonder toestemming van buurgemeenten.
Grote industrie- en havengebieden zijn geschikte locaties voor het opwekken van windenergie. Zonnepanelen zien we bij voorkeur ingepast op daken van woningen, bedrijfsgebouwen en fabriekshallen, restruimte op bedrijfsterreinen, parkeerterreinen, OV-knooppunten of langs (snel)wegen. Zo maken we effectief gebruik van de beschikbare ruimte. Bij plaatsing van windturbines en zonneparken moeten inwoners volledig betrokken worden.”
De hierop volgende paragraaf luidt: Ruim baan voor moderne kernenergie
“Het CDA ziet voor het halen van de klimaatdoelen toegevoegde waarde voor een kerncentrale in Noord-Holland. Hierbij denken we in eerste instantie aan kleine, modulaire reactoren in industriegebieden en op plekken waar nu energieschaarste is. Dit soort centrales lijken op de kerncentrales in vliegdekschepen en grote onderzeeërs. Onderzoek naar innovatieve vormen van energieopwekking, zoals thorium, willen wij steunen.”
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
FvD, nu 3 zetels, ‘Programma Noord-Holland Provinciale Staten 2023’
Forum voor Democratie was in 2029 de winnaar van de verkiezingen in de provincie. Vervolgens viel de partij uiteen. De huidige partij in Noord-Holland heeft een heel kort verkiezingsprogramma gepubliceerd.
In de inleidende brief aan de kiezer staat te lezen: “De gecreëerde energiecrisis en stikstofcrisis en de tot nu toe gekozen bestuurlijke oplossingen om dit aan te pakken zijn een bedreiging van deze rijke historie en zorgen onder andere voor de vervuiling van ons mooie landschap met windturbines en zonneakkers. FVD Noord-Holland zal alles in het werk stellen om de onzinnige maatregelen die gericht zijn op duurzaamheid te stoppen en waar mogelijk terug te draaien. De Noord-Hollanders verdienen een sterke provincie met sterke gemeenschappen, inspraak door directe democratie, een stabiele energievoorziening en voldoende woningen voor de eigen inwoners. Wij zullen er alles aan doen om dit mogelijk te maken!”
Hoofdstuk 5, getiteld Energie, Natuur, Landbouw & Visserij, bevat een korte inleiding en een aantal beleidspunten. “Het partijkartel wil het hele land een absurd, onbetaalbaar energiebeleid opleggen. De gemiddelde Noord-Hollander heeft hier helemaal niets aan.
Weiland en water wordt volgebouwd met landschapsvervuilende windturbines en zonnepanelen, in de naam van een onnodige energietransitie. De provincie moet zich verzetten tegen de onhaalbare en onbetaalbare energietransitie en inzetten op betrouwbare, goedkope energie. Dát is in het belang van de Noord-Hollander.
● Een betrouwbaar, betaalbaar energienetwerk: geen wiebelstroom.
● Geen zonneakkers of windturbines.
● Traditionele brandstof en energie blijven benutten.
● Niet van het gas af; stoppen met proefprojecten rond aardgasvrije wijken.”
Interessant is het gebruik van het woord wiebelstroom, dat ook in het verkiezingsprogramma van JA21 voorkomt, maar waarvan de betekenis niet geheel duidelijk wordt.
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
Partij voor de Dieren, nu 3 zetels, ‘Noord-Holland, je kunt nu nog kiezen’
Hoofdstuk 3 heet Natuur en klimaat.
Uit de tekst blijkt dat de Partij voor de Dieren werkt aan het oplossen van zowel de klimaatcrisis als de biodiversiteitscrisis. Soms zorgt deze ambitie voor enige onduidelijkheid, zoals over windenergie.
“Een natuurinclusieve energietransitie kan alleen gerealiseerd worden als er fors energie wordt bespaard. Want energie die niet wordt gebruikt, hoeft ook niet te worden opgewekt. De provincie stelt ambitieuze doelen, minimaal in lijn met die van de EU, namelijk 50% energiebesparing in 2030. Zo wordt de opgave voor de transitie naar 100% duurzame energiebronnen kleiner. De energie die we dan nog nodig hebben, wordt zoveel mogelijk lokaal en kleinschalig opgewekt en opgeslagen, waarbij versterken van de biodiversiteit het uitgangspunt is. Inwoners profiteren bovendien van de opbrengsten van de energietransitie. In 2030 wordt alle energie duurzaam opgewekt, tot die tijd worden ambitieuze tussendoelen nagestreefd.
- Samen met gemeenten en waterschappen, realiseert de provincie publieke, duurzame energieopwekking en -infrastructuur, zodat de opbrengst kan worden geïnvesteerd in verdere verduurzaming.
- Wind- en zonne-energie worden mogelijk gemaakt op locaties waar mensen, dieren en natuur er geen of weinig hinder van ondervinden.
- Daken blijven niet langer onbenut. Zonnepanelen op daken wordt de norm. Noord-Holland subsidieert, stimuleert en faciliteert de aanleg van zonnepanelen op gebouwen.
- Er worden geen windmolens en zonnepanelen geplaatst in Natura 2000-gebieden en Natuurnetwerk Nederland.
- Er komen geen zonneparken in de natuur en in principe ook niet op landbouwgrond. Een zonneladder, die de volgorde bepaalt van aanleg, is onderdeel van het afwegingskader
- De beste diervriendelijke technieken, zoals een vogelradar en stilstand voorziening, worden verplicht om slachtoffers door windturbines te voorkomen. Hetzelfde geldt voor waterkrachtcentrales, waarbij vispasseerbaarheid een harde voorwaarde is.
- Beleid voor duurzame warmteopwekking en -distributie maakt onderdeel uit van het energietransitie plan, evenals de ondersteuning van burgercoöperaties.
- De provincie vervult haar regierol in de Regionale Energiestrategieën actief, stimuleert en ondersteunt gemeenten, zorgt voor goede afstemming en versnelt de energietransitie. Zo zorgt Noord-Holland voor afstemming tussen Amsterdam en haar buurgemeenten bij de uitwerking van zoekgebieden voor windturbines aan de gemeentegrens. Er worden natuur inclusieve keuzes gemaakt over duurzame energieopwekking en ecologische en ruimtelijke inpassing.
- Noord-Holland onderzoekt en stimuleert de opslag van energie door middel van thuisbatterijen, kantoorbatterijen, buurtbatterijen en andere kleinschalige opslagsystemen. • De provincie stimuleert de oprichting van energiecoöperaties in lokaal eigendom.”
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
PVV, nu 3 zetels, ‘Tijd voor verandering!’
Het korte programma bevat een inleidende brief van lijsttrekker Marco Deen, die vindt dat de provincie veel geld heeft verkwanseld. “Miljoenen aan tekentafelnatuur… Miljoenen aan waanzinnig stikstofbeleid dat niets oplost, maar wel o.a. onze boeren, ondernemers en woningbouwprojecten in grote problemen brengt… Miljoenen
aan het idee dat de mens invloed heeft op het klimaat… Miljoenen aan veel zinloze subsidies…”
Paragraaf 4 heet Tijd voor een ander energiebeleid. “Energiezekerheid is in gevaar. De energietransitie richt zich vooral op het gebruik van energie uit zon en wind. Deze energievormen zorgen voor horizonvervuiling, zijn weersafhankelijk, dragen amper bij aan de energiebehoefte en vervuilen het milieu. Het elektriciteitsnetwerk is ook niet geschikt voor deze transitie, waardoor nu al vele bedrijven en woningbouwlocaties niet meer aangesloten kunnen worden. Veel belastinggeld zal nodig zijn om het netwerk aan te passen.
Wat wil de PVV dan?
Betaalbare en betrouwbare energie, daar moet de focus op liggen. Om aan de energievraag van de toekomst te kunnen voldoen, moet worden ingezet op kernenergie en het behoud van ons uitstekende aardgasnetwerk. De provincie moet daar actief voor lobbyen in Den Haag. Stoppen met de bouw van windturbines, grootschalige zonneparken en de uitrol van waterstof.”
SP, nu 3 zetels, ‘Voor een gezond en leefbaar Noord-Holland voor iedereen’
Hoofdstuk 3 van het programma, Energie, een duurzame toekomst bestaat uit een inleiding en en lijst met actiepunten.
De SP schrijft: “In de transitie naar duurzame en groene energie kiest de SP voor collectieve oplossingen. We draaien de privatisering terug door een provinciaal nutsbedrijf op te richten, zodat de energievoorziening weer in collectieve handen komt. Deze nutsvoorziening staat onder democratische controle van Provinciale Staten.
Nog zonder het te hoeven hebben over alternatieve energieopwekking, wijzen we nieuwe kerncentrales af. Zij zorgen immers voor onverwerkbaar afval en zorgen voor problemen bij het delven van uranium in de landen waar dit metaal in de grond zit (o.a. Rusland en ook in grote delen van Afrika). Het klimaat vraagt om oplossingen binnen de energietransitie die spoedig te realiseren zijn. Het bouwen van kerncentrales duurt veel te lang en is erg duur. Het wachten op resultaten van onderzoek naar thorium als energiebron, duurt eveneens te lang. We zetten in die tijd en tegen die kosten liever volop in op het verminderen van energieverbruik.”
Actiepunten zijn:
“Kiezen voor energiedemocratie: we stimuleren en ondersteunen (lokale) duurzame opwekking van energie, mits er sprake is van zeggenschap van de Noord-Hollanders en waarvan omwonenden zoveel mogelijk kunnen meeprofiteren.
Windturbines concentreren in gebieden waar geen overlast en gezondheidsschade voor omwonenden kan worden veroorzaakt en waar geen schade aan het landschap wordt toegebracht. Geschikte plekken zijn in ieder geval het havengebied van Amsterdam en op zee (op voldoende afstand van de kust), maar niet in de Waddenzee.
Een eigen provinciaal nutsbedrijf oprichten, voor de opwekking van duurzame energie. Daarin worden ook de energie-activiteiten van de gemeentelijke bedrijven ondergebracht, zoals die van afvalverwerker HVC.”
Het verkiezingsprogramma is hier te vinden.
ChristenUnie, nu 1 zetel, ‘Ruimte voor elkaar in Noord-Holland’
Het programma van de CU is indrukwekkend voor een partij die momenteel 1 zetel bezet houdt in de Staten: 44 dichtbedrukte pagina’s, 4 delen, 7 hoofdstukken en 37 paragrafen.
In de inleidende brief staat te lezen: “De provincie speelt een belangrijke rol bij het oplossen van uitdagingen, zoals de klimaatcatastrofe die op ons afkomt. Om die zo veel mogelijk te beperken, moet de provincie zorgen voor een voortvarende energietransitie en zal de regionale economie anders moeten worden ingericht. We zullen in de komende jaren de omslag maken naar een wereld waarin we niet meer afhankelijk zijn van fossiele energie, en waarin we veel minder grondstoffen gebruiken.”
Deel 1 heet Ruimte voor samenleven en Hoofdstuk 2 heet Klimaat & energie in balans.
“Goed rentmeesterschap vanuit onze Bijbelse opdracht vraagt van ons dat we de aarde niet meer uitputten of overbelasten, zodat we haar op een goede manier door kunnen geven aan volgende generaties. Onze centrale energievoorziening was jarenlang gebaseerd op elektriciteit en warmte uit kolen en aardgas. Dit systeem is niet langer houdbaar. Het kan en moet anders. De ChristenUnie wil
naar een energiesysteem toe waarin zowel energiebesparing als hernieuwbare energie het uitgangspunt is, bijvoorbeeld in de vorm van zonnepanelen en warmtepompen.
We krijgen allemaal met deze veranderingen te maken en we hebben alle opties voor lokale energieopwekking nodig. De klimaatopgave moet provinciebreed en integraal worden aangepakt in elk beleid en elke activiteit die voorgesteld wordt.
De energietransitie zorgt ervoor dat we meer en meer gebruik gaan maken van groene, duurzame stroomvoorzieningen zoals wind- en zonne-energie, waardoor we steeds minder afhankelijk worden van gas en elektriciteit uit fossiele brandstoffen. Tegelijkertijd zorgt de provincie er in haar beleid zoveel mogelijk voor dat de energietransitie niet bijdraagt aan het vergroten van de economische ongelijkheid. De provincie draagt er zorg voor dat alle inwoners uit alle lagen van de bevolking en bedrijven kunnen profiteren van deze transitie.
2.3. Opwekking van duurzame energie
De provincie zet met beleidskaders en de Omgevingsvisie in op een brede mix van opwekmogelijkheden van wind op zee en land, geothermie (aardwarmte) en zonneparken op land die passen in het landschap. Binnen de Regionale Energie Strategieën (RES) hebben gemeenten een grote regionale verantwoordelijkheid gekregen en de provincie ondersteunt hen daarbij.
De provincie neemt regie in de ruimtelijke inpassing van energieopwekking. Met betrekking tot de gezondheidseffecten van windmolens wordt landelijk gewerkt aan nieuwe normen. De provincie Noord-Holland hanteert voor eigen projecten minimaal de WHO-normen. Door het groeiende aanbod van zon en windenergie is het nodig om de capaciteit van het elektriciteitsnet uit te breiden. Vraag en aanbod van energie kunnen zo beter op elkaar worden aangesloten zonder dat daar opslag voor nodig is.
• De provincie zorgt voor een goede ruimtelijke en landschappelijke inpassing van duurzame energieopwekking en stelt daarvoor kaders.
• Er komt onderzoek naar de geluidsbelasting van windturbines en de magnetische velden van elektriciteitsstations. De effecten op de gezondheid van bewoners zijn hierbij een belangrijk aspect.”
En tot slot:
“Acties voor regio:
Zaanstreek-Waterland
• Er is ruimte voor een derde windmolen aan het begin van de dijk naar Marken.”
Het programma is hier te vinden.
Denk, nu 1 zetel, ‘Noord-Holland is van ons allemaal’
Denk doet dit jaar in drie provincies mee. In 2019 deed Denk al mee aan de verkiezingen in Noord-Holland. De partij haalde toen 1 zetel.
Denks vrij compacte verkiezingsprogramma telt 6 hoofdstukken. Hoofdstuk 2 heet Denk Duurzaam!
“Denk pleit voor duurzame energiebronnen, zoals zonnepanelen, windmolens en waterkrachtcentrales. Er moet hierbij wel rekening gehouden worden met overlast. Wij pleiten daarom voor meer windmolens op zee. Wij zijn niet tegen windmolens op land, mits de besluitvorming in samenspraak gaat met omwonenden en de overlast geminimaliseerd wordt.”
Het complete verkiezingsprogramma is hier te vinden.
BBB, nog geen zetels, ‘De stem van en voor Noord-Holland’
Het verkiezingsprogramma van de BoerBurgerBeweging is nog uitgebreider dan het programma van de CU: 55 pagina’s, verdeeld over 9 hoofdstukken.
Klimaat en energie worden besproken in hoofdstuk 2, getiteld Gezonde maatschappij I en met als ondertitel “Energie, Milieu, Wind/Zon, Isolatie” .
BBB schrijft in de inleiding op het hoofdstuk: “Onze provincie heeft, gezien haar ligging, de agrarische functie en het natuurschoon ook beperkingen. Vanuit dit perspectief zien we geen mogelijkheden voor de uitbreiding met grootschalige zonnevelden op landbouwgrond en windmolens. De zonne-energie hoort op de daken te liggen en kleine onbruikbare percelen, de voedselvoorziening mag nooit in gevaar komen door energieopwekking. Daarom is BBB Noord-Holland tegen zonnepanelen op landbouwgrond en zeker voorstander op het gebied van kernenergie.”
In de uitwerking toont BBB zich duidelijk af van de koers die radicaal-rechtse partijen als PVV en JA21 willen voeren. BBB onderschrijft de noodzaak de doelen van Parijs te halen. Over windmolens is de boodschap van BBB niet consistent, men zegt dat men ze niet wil, en toch ook wel. “BBB Noord-Holland staat open voor alle vormen van energieopwekking en wil daarbij niet alleen kijken naar de huidige methode van energieopwekking maar ook nieuwe technieken een kans geven. De BBB Noord-Holland wil dat de provincie dit in haar beleid opneemt.
BBB Noord-Holland wil de toepassing van windturbines met een ashoogte GROTER DAN ongeveer 17 meter en grootschalige zonnevelden in de provincie verbieden. Deze beperking willen we vormgeven door prioriteit te geven. Door maximaal in te zetten op zonnepanelen op daken van gebouwen en kantoor panden. De voedselvoorziening mag nooit in gevaar komen door energieopwekking. (…)
Voor windturbines is geen plaats langs randen van steden en dorpen en ook niet in het groen van natuurgebieden. BBB Noord-Holland ziet wel mogelijkheden om kleinschalige windturbines te plaatsen op industrieterreinen of bij agrarisch bedrijven. Doelstelling hierbij is om kleinschalige energieopwekking door wind een goede inpassing te geven in de omgeving. BBB Noord-Holland pleit voor (in ieder geval) ruime afstand tussen woonhuizen plus stallen en turbines ”
Het volledige verkiezingsprogramma is hier te vinden.
Volt, nog geen zetels, ‘Verkiezingsprogramma Noord-Holland 2023-2027’
Hoofdstuk 1 heeft als titel Kiezen voor een duurzaam Noord-Holland.
Volt schrijft: “De wind die langs onze kusten raast, kan nog beter worden ingezet voor onze stroomvoorziening. Volt wil verder zoveel mogelijk dakengebruiken om de kracht van de zon te benutten. Wind- en zonne-energie vormen het fundament van de energiemix van de toekomst.”
Volt is verder groot voorstander van de doorontwikkeling van waterstoftechnologie en van kernenergie. Het taboe moet eraf, aldus Volt.
Het programma is hier te vinden.
Overigen
50 Plus
Deze partij heeft een kort programma van 4 pagina’s. De paragraaf Energietransitie luidt in zijn geheel:
“Het toegenomen energiegebruik vormt een groot risico voor de houdbaarheid van onze
maatschappij. Naast de belasting van het milieu van fossiele brandstoffen hebben wij
allemaal kunnen ervaren wat de oorlog in Oekraïne met de prijzen doet. We zullen nog
intensiever moeten zoeken naar duurzame alternatieven. Zelfs kernenergie is weer
bespreekbaar. Voor 50PLUS is het van groot belang dat de prijsstijgingen niet onverkort bij
de burgers worden neergelegd.
Terugdraaien privatisering energie (gas en elektriciteit) naar een openbaar
Nutsbedrijf.
In vergunningenstelsels de verplichting opnemen dat bedrijven bij nieuwbouw en
uitbreiding, zonnepanelen op hun dak plaatsen
Stimuleren, subsidiëren en activeren isolatie- en energiebesparingsprogramma’s
Voorrang burgers bij groene energie windmolenparken
Geen energie slurpende datacenters meer toelaten.
Windmolens niet dicht bij woonhuizen plaatsen en zo weinig mogelijk
“horizonvervuiling”.”
–
BVNL heeft nu nog geen zetels in de Provinciale Staten van Noord-Holland. De partij doet dit keer wel mee, met een kandidate die sommige Noord-Hollanders al goed kennen. Wil van Soest zat de afgelopen jaren in de Staten voor de Partij voor de Ouderen. Zij heeft zich onlangs aangesloten bij BVNL. Hiervoor was mevrouw van Soest decennialang actief in de stadsdeelpolitiek in Amsterdam Noord.
Deze partij heeft een kort verkiezingsprogramma heeft geschreven dat in niets verschilt van wat PVV, FVD en JA21 zoal te berde hebben gebracht over de asiel, mobiliteit, Tata Steel, Schiphol, stikstof, de energietransitie, de klimaatcrisis, aardgas en cultuurbeleid. Je vindt het hier.
–
Piratenpartij
De mens centraal, niet het systeem! heet het programma. In de paragraaf Energie staat: “De Piratenpartij zet zich in voor een snellere overgang van fossiel naar hernieuwbaar. Hierbij richten we ons onder meer op zonnepanelen, windmolens, aquathermie en geothermie in lokale energiecoöperaties. We zijn niet dogmatisch tegen kernenergie, maar zien hiervoor de komende vier jaar geen goede business case in Noord-Holland. In de nabije toekomst zullen verschillende ‘batterij’ technieken, waaronder warmteopslag, waterstof en smart grids, zo verbeteren, dat energie opslaan en slim verdelen efficiënter wordt en niet meer de beperkende factor zal zijn.
We ondersteunen dorpen, wijken en buurten om duurzame decentrale energienetwerken op te zetten voor zowel warmte als elektriciteit, met als doel het geld te laten terugstromen naar de dorpen, wijken en buurten om daar meer welzijn en welvaart te kunnen ontwikkelen.”
Het is hier te vinden.
–
Jezus Leeft
Deze partij heeft een provinciaal programma in de vorm van vraag-en-antwoord oneliners.
Over energie schrijft men: “Weet je dat vervuilde lucht mensen ziek maakt? Daarom moet de provincie opwekking van milieuvriendelijke energie stimuleren door subsidies te geven op b.v. kleine windmolens, zonnepanelen op daken (niet op weiden) en elektrische auto’s.”
–
Namens Noord-Hollanders
Deze partij heeft een verkiezingsprogramma zonder energieparagraaf. Het is hier te vinden.
–
AWP voor water, klimaat en natuur
AWP heet voluit de Algemene Waterschaps Partij. De partij heeft voor Noord-Holland een aantal speerpunten opgesteld. Ze zijn hier te vinden.
–
Code Oranje
Deze partij heeft geen verkiezingsprogramma, slechts een website, die hier te vinden is.
–
Nederland met een plan
Het programma heeft geen titel. De paragraaf over energie, milieu, landbouw en duurzaamheid bevat een alinea over de energietransitie. In de inleiding staat o.a.:
“Daarnaast erkennen we ernstige milieuproblemen, maar zijn we sceptisch over de eenzijdige en daardoor propagandistische wijze, waarop de verandering van het klimaat als probleem aan het volk wordt gepresenteerd. NL PLAN SVP maakt zich hard voor regeneratie en adaptatie. Ideële stippen op de horizon. Daarbij willen we mensen stimuleren initiatief te nemen. Via ondernemerschap naar een duurzame samenleving is de ideale manier.”
En over de energietransitie:
“Beperk de windmolen
Wij zijn voor ‘power to the people’, kleinschalige lokale oplossingen met draagvlak en verdienmodellen voor bewoners en ondernemers. Omdat het niet altijd voldoende waait is de energieopbrengst van windmolens onbetrouwbaar. Windmolens vervuilen de horizon en veroorzaken geluidsoverlast en dierenleed. Tech-multinationals als Google, Microsoft en Shell profiteren van miljoenen euro´s aan subsidies. Energie zal veel meer lokaal moeten worden opgewekt, met behulp van zonnepanelen op daken.
Zonnepanelen alleen op daken
Wij zijn voor zonnepanelen op grote daken. Honoreer op kleinschalig niveau duurzame initiatieven van bewoners en lokale ondernemers. We zijn er niet voor om een onhaalbaar klimaatproject te faciliteren. De 97% consensus onder wetenschappers voor menselijke opwarming van het klimaat door CO2 uitstoot is in werkelijkheid slechts 0,3% (legates et al). Daarnaast kunnen grote hoeveelheden zonnepanelen het lokale klimaat verhogen. Dit heet het ‘Photovoltaic Heat Island Effect’ (Barron-Gafford et al).”
Het hele programma is hier te vinden.
–
Onafhankelijke Politiek-NH
Dit is een samenwerkingsverband van diverse lokale Noord-Hollandse partijen. Ze hebben een verkiezingsprogramma van 37 pagina’s geschreven, waar meest gematigde standpunten in staan over provinciale kwesties. Over windenergie op land schrijft de OPNH: “Buiten de met het rijk en provincies afgesproken taakstelling van 685,5 megawatt “Wind op Land” wil OP-NH niet méér windturbines op land toestaan. Op basis van het vigerend ruimtelijk beleid van Rijk en provincie is een analyse gemaakt waar windturbines geplaatst kunnen worden. Die ruimtelijke analyse is aangevuld met normen voor de borging van de ruimtelijke kwaliteit en van de leefomgeving. OP-NH is tegen het loslaten van de afstand van 600 meter ten opzichte van bewoonde bebouwing. Het liefst zouden wij zien dat die afstand naar minimaal een kilometer gaat. OP-NH wil ook vasthouden aan het uitgangspunt van tenminste 6 windturbines in een lijnopstelling.”
Dit is het provinciale standpunt tot 2019, waar Noord-Holland inmiddels van is afgestapt.
